Dove student Hugo is te oud voor een gebarentolk: ‘Ik voel me dubbel benadeeld’
Hugo Mkandawire (30) is doof. Hij volgt op dit moment een hbo-opleiding ICT, maar moet dat sinds kort zonder een gebarentolk doen. De reden: hij is te oud. Morgen staat Hugo voor de rechter om dit beleid aan te vechten. "Zo'n gebarentolk is voor mij essentieel om de opleiding te kunnen afronden."
Na zijn mbo-opleiding werkte Hugo een aantal jaar als bouwkundig tekenaar bij een architectenbureau. Door de economische crisis raakte hij zijn baan kwijt. Om zijn kansen op de arbeidsmarkt te vergroten, begon hij vorig jaar aan een hbo-opleiding ICT.
Bij aanvang van de studie was hij 29 jaar, maar nu hij 30 is heeft hij geen recht meer op een gebarentolk. Sinds zijn tweede semester moet hij het zelf maar uitzoeken. "Het is plotseling beëindigd, terwijl ik dacht dat ik tot het eind van de opleiding een tolk zou hebben", vertelt hij.
Dubbel benadeeld
Dove leerlingen en studenten hebben op grond van de Wet overige onderwijssubsidies recht op een gebarentolk of een schrijftolk. Maar vanaf hun dertigste moeten studenten zelf voor de kosten opdraaien. Het UWV kan dan nog wel een tolk toekennen voor een kortdurende opleiding, maar een vierjarige opleiding valt buiten die regeling.
Hugo valt dus tussen de wal en het schip. Hij vindt dat hij ongelijk wordt behandeld op grond van leeftijd en handicap. "Ik voel me dubbel benadeeld. Als je doof bent, heb je het op de arbeidsmarkt al moeilijker, en nu wordt het me haast onmogelijk gemaakt om me om te scholen. Zonder tolk kan ik mijn opleiding niet afmaken en blijf ik werkloos. Ik wil ontzettend graag werken en niet afhankelijk zijn van een uitkering. Er is werk in de ICT, maar dan moet ik wel eerst mijn diploma halen. Zonder tolk is dat heel moeilijk."
Zelf betalen geen optie
De hogeschool waar Hugo studeert, Fontys in Eindhoven, heeft als tijdelijke oplossing laatstejaarsstudenten gebarentaal uit Utrecht geregeld om Hugo te begeleiden. Mooi, zegt Hugo, maar het is niet ideaal. "Ik ben heel blij dat ze mij willen helpen, maar omdat ze onervaren zijn, kost het mij ook veel extra tijd. Dat gaat weer ten koste van mijn studietijd." Zelf een tolk inschakelen à €53,15 per uur (exclusief BTW en reiskosten) is voor Hugo geen optie. "Ik kan dat niet betalen."
Dovenschap, de belangenorganisatie voor dove mensen, wil dat de leeftijdsgrens van 30 jaar onmiddellijk wordt losgelaten. "In ieder geval voor iedereen die nu werkloos is, ongeacht het type en de duur van de opleiding die men wil volgen. En idealiter ook voor iedereen die ergens in zijn leven een opleiding van welke soort dan ook wil volgen, om welke reden dan ook", laat een woordvoerster weten.
Naar de rechter
Hoeveel studenten in deze situatie zitten, weet ze niet. "Precieze cijfers hebben we niet, maar tientallen doven en slechthorenden tekenen bezwaar aan. Daarnaast is er een grote groep doven die het niet eens probeert aan te vechten, omdat een rechtszaak veel tijd en energie kost. Er zijn veel doven en slechthorenden die zouden willen doorgroeien, maar dat nu niet doen. Dat is ontzettend jammer."
Morgen buigt de rechter zich over de zaak om te bepalen of de leeftijdsgrens in het geval van Hugo in strijd is met verplichtingen uit het VN-gedrag, de Richtlijn Gelijke Behandeling van de Europese Unie en het Europees Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie. Hugo hoopt dat hij op deze manier alsnog een tolk kan krijgen. "Niet alleen voor mezelf, maar ook voor andere dove studenten."